Wie zijn jullie en wat doen jullie?
Wij zijn Bureau B+B Stedebouw en Landschapsarchitectuur uit Amsterdam. Ons bureau bestaat sinds 1977 en werkt sindsdien aan uiteenlopende projecten in Nederland en daarbuiten. Ons bureau is georganiseerd als collectief talent; sinds 35 jaar heeft ons bureau een in samenstelling wisselend directieteam waardoor ons bureau zichzelf verjongd en vernieuwd en meegroeit met de landschappelijke en stedelijke opgaves waar we voor staan. Hierdoor koppelen we ruime ervaring aan jong talent. In elk project zijn we opzoek naar hoe de plek werkt; wat maakt de plek uniek en hoe kunnen we vandaaruit de plek verbeteren.

Waarom denk je dat jullie zijn gevraagd om aan de ontwerpmanifestatie mee te doen en welke kennis en expertise hebben jullie al op dit vlak?
Onze projecten focussen zich vooral op het stedelijke landschap; de plek waar stad en landschap elkaar raken en met elkaar verweven raken. Het wordt interessant wanneer de stad en het landschap elkaar versterken en dit robuuste structuren en bijzondere plekken oplevert. Om dit te bereiken kijken we naar zowel natuurlijke processen als naar de belevingswereld van de mens. Ik denk dat deze aanpak goed aansluit bij de ambitie van de Ontwerpmanifestatie; oplossingen bieden voor klimaatadaptatie en het versterken van de stad en het landschap.

Kun je beschrijven aan welke opgave jullie werken?
Voor de Ontwerpmanifestatie werken we aan het stroomdal van de Hunze, gelegen ten zuiden van de stad Groningen. De opgave heet ‘water voor de stad’, een treffende titel omdat hier super schoon water vanaf het Drents plateau en de Hondsrug via de Hunze en het Winschoterdiep de stad in stroomt. Daarnaast wordt in het dal drinkwater opgepompt uit de ondergrond. De opgave richt zich op het belang en de veranderende rol van dit stroomdal in het licht van klimaatverandering. Momenteel wordt dat super schone water namelijk in natte periodes weggepompt naar zee, terwijl er in droge periodes juist een tekort is aan zoet water. Dit is de reden waardoor heel Noord-Nederland, ons gebied inclusief, gedurende delen van het jaar afhankelijk is van kunstmatige toevoer van zoet water vanuit het IJsselmeer. Deze dis-balans tussen wateroverschot en watertekort zal in de komende 100 jaar alleen maar nijpender worden.

Wat maakt de locatie zo bijzonder en uniek?
Het stroomdal van de Hunze is om meerdere redenen uniek. Ten eerste is het een oer stroomdal, ontstaan tijdens de voorlaatste ijstijd. Gelegen naast de Hondsrug vormen ze samen een geologisch zeer bijzonder gebied. De Hunze verzorgt hierdoor ook een groot deel van de regenwater afvoer vanaf het Drents Plateau. Ten tweede is in het gebied nog een relatief dik pakket veen behouden gebleven. Waar het in de veenkoloniën volledig is ontgonnen, zijn in het stroomdal van de Hunze nog plekken te vinden met meer dan tien meter veen. Dit is ook van belang voor de hoeveelheid CO2 die hierin liggen opgeslagen. Als laatste is het een bijzonder natuurgebied waar unieke diersoorten zich in thuis voelen. De aanwezigheid van zo’n waardevol natuurgebied onder de rook van de stad is prachtig en in potentie bijzonder waardevol voor de stad. 

Kun je alvast iets vertellen over oplossingen die jullie bedacht hebben?
We ontwerpen het landschap als een waterbatterij. Waar het stroomdal momenteel het water vooral zo snel mogelijk afvoert, zorgen we ervoor dat het in de toekomst zich juist oplaadt aan de natuurlijke toevoer van zoet water. Om het later weer af te kunnen geven aan plekken die dit water weer nodig hebben, waaronder de stad maar ook in de rest van de regio.

Dit is niet enkel een hydrologisch verhaal. De waterbatterij transformeert het landschap en versterkt de ecologische, recreatieve en landschappelijke waarde van het stroomdal en de aanliggende steden en dorpen. Het brengt de oorspronkelijke unieke kwaliteiten van het stroomdal van de Hunze naar boven en gebruikt deze om een lokaal antwoorde te bieden voor een regionaal vraagstuk. 

Wat betekenen deze oplossingen elders in de wereld? Zijn ze schaalbaar en zo ja, op welke manier?
Zoetwater schaarste is een groot en groeiend probleem in veel delen van de wereld. Ook plekken waar het tot nog toe voldoende water is of waar de toevoer met technische middelen op peil gehouden wordt, zullen in de toekomst hun systeem moeten herzien. Dit terwijl er gemiddeld genomen een neerslagoverschot is. Het slim en zuinig omgaan met zoetwater is voor veel gebieden een opgave die steeds urgenter wordt. De oplossing zit hem in het gedurende het jaar vasthouden van het wateroverschot. Het idee van een waterbatterij is daarvoor een universeel denkkader en kan op grote en kleinere schaal toegepast worden. De ingrepen die we hebben ontworpen voor het stroomdal van de Hunze zijn specifiek voor dit gebied. Echter, doordat er in ons projectgebied zowel hoge droge gebieden als lage natte gebieden aanwezig zijn, zijn de principes die achter de ingrepen schuilgaan bijzonder geschikt voor toepassing op andere plekken.